Επανέρχεται στο τραπέζι των συζητήσεων το θέμα της εγκατάστασης και λειτουργίας καμερών καταγραφής στα μηχανοκίνητα οχήματα. Πρόκειται για ένα ζήτημα που αποτέλεσε και στο παρελθόν αντικείμενο συζήτησης, χωρίς ωστόσο να ρυθμιστεί νομοθετικά.
Ελλείψει νομοθετικού πλαισίου που να προβλέπει ή να απαγορεύει, αντίστοιχα, την καταγραφή με κάμερα σε μηχανοκίνητο όχημα, προκαλείται σύγχυση κατά πόσο είναι νόμιμο ή παράνομο κάποιος να χρησιμοποιεί τέτοιου είδους κάμερες στους κυπριακούς δρόμους.
Το θέμα αναμένεται να συζητηθεί την ερχόμενη Πέμπτη στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Μεταφορών με τίτλο «Η αναγκαιότητα νομικής ρύθμισης των καμερών καταγραφής σε μηχανοκίνητα οχήματα». Σύμφωνα με τον βουλευτή των Οικολόγων Σταύρο Παπαδούρη, ο οποίος ενέγραψε το θέμα προς συζήτηση, στην Κύπρο υπάρχει ένα κενό όσον αφορά στις κάμερες καταγραφής (dashcams) σε μηχανοκίνητα οχήματα. Στόχος της συζήτησης, όπως αναφέρει ο κ. Παπαδούρης, είναι με τη συμμετοχή και των κρατικών φορέων να ρυθμιστεί νομοθετικά, αφενός, η διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων και, αφετέρου, να δύναται να αξιοποιηθεί ως μέτρο ασφάλειας σε περιπτώσεις όπου καταγράφονται περιστατικά τα οποία δύναται να οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη.
Οι εν λόγω κάμερες, γνωστές ως dashcams (dashboard cameras), είναι οι συσκευές καταγραφής που τοποθετούνται σε οχήματα, προκειμένου να καταγράφουν τόσο τον εξωτερικό χώρο όσο και την καμπίνα αυτού. Οι dashcams συνήθως τοποθετούνται στο μπροστινό μέρος του εσωτερικού του οχήματος, στο ταμπλό, στο παρμπρίζ ή στον καθρέφτη και αποτελούνται από μια ή και περισσότερες κάμερες που λειτουργούν ταυτόχρονα. Ως προς τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους, οι dashcams δεν διαφοροποιούνται σημαντικά από άλλους τύπους καμερών, με μόνη διαφορά την αξιοποίηση συγκεκριμένων τεχνολογικών δυνατοτήτων προς τον ειδικό σκοπό της εγκατάστασης σε όχημα. Παρεμφερή λειτουργία με τις dashcams έχουν και οι κάμερες κράνους, που τοποθετούνται, όπως λέει και η ονομασία τους, στα κράνη των μοτοσυκλετιστών ή των ποδηλατιστών. Ο κύριος σκοπός της αγοράς και εγκατάστασης μιας dashcam είναι η συλλογή αποδεικτικού υλικού σε περίπτωση συμβάντος επί του οχήματος, είτε ενόσω αυτό βρίσκεται σε κυκλοφορία στον δρόμο είτε και κατά τη διάρκεια της στάθμευσής του. Μέσα από το υλικό που συλλέγεται από το σύστημα, ο οδηγός του οχήματος μπορεί να αποδείξει. Όλα αυτά, βεβαίως, ισχύουν για τις χώρες όπου επιτρέπει η εγκατάσταση και χρήση αυτών των συσκευών.
Τί λέει η επίτροπος
Ενόψει της συζήτησης στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Μεταφορών, το Γραφείο Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα αναμένεται να τοποθετηθεί κυρίως σε ό,τι αφορά την παραβίαση των προσωπικών δεδομένων από τη χρήση καμερών καταγραφής σε μηχανοκίνητα οχήματα. Με δεδομένο ότι στην Κύπρο δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο, οι αρμόδιες κρατικές Αρχές πιθανόν να ανατρέξουν σε άλλες χώρες που επιτρέπουν τη λειτουργία τέτοιων συστημάτων. Πάντως η επίτροπος Προσωπικών Δεδομένων είχε ασχοληθεί και στο παρελθόν με το συγκεκριμένο θέμα. Σε ανακοίνωση της επιτρόπου τον Σεπτέμβριο του 2019 σημειωνόταν:
Το Γραφείο μου έχει γίνει αποδέκτης ερωτημάτων από πολίτες για τη νομιμότητα της χρήσης dash cams, για σκοπούς όπως είναι η καταγραφή διαδρομών, η καταγραφή πιθανής επικίνδυνης οδήγησης άλλων οδηγών και η προστασία οχήματος σε περίπτωση ατυχήματος, κλοπής, βανδαλισμού κ.λπ. και επιθυμώ να διευκρινίσω τα ακόλουθα:
1. Στην Κύπρο, αφενός δεν υπάρχει το νομικό πλαίσιο που να διέπει την εν λόγω επεξεργασία, αφετέρου είναι στην κρίση του δικαστηρίου να αποφανθεί για τη νομιμότητα του τεκμηρίου, που σ’ αυτή την περίπτωση θα είναι το υλικό της κάμερας.
2. Η νομική βάση επεξεργασίας (η οποία περιλαμβάνει τη συλλογή, χρήση, αποθήκευση και κοινοποίηση) εικόνων και/ή ήχου από dash cams είναι η εκ των προτέρων συγκατάθεση των επηρεαζόμενων προσώπων και, εάν πρόκειται για ανήλικους, η εκ των προτέρων συγκατάθεση των γονέων ή των νόμιμων κηδεμόνων τους.
3. Σε αντίθετη περίπτωση, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 5 του Κανονισμού 679/2016, η επεξεργασία εικόνων και/ή ήχου τρίτων προσώπων, ενήλικων και ανήλικων, χωρίς τη συγκατάθεσή τους, παραβιάζει τις αρχές της νομιμότητας, του περιορισμού του σκοπού και της ελαχιστοποίησης, αφού:
(α) η εν λόγω επεξεργασία στερείται νομικής βάσης,
(β) το βιντεογραφημένο/οπτικό υλικό δεν συλλέγεται για καθορισμένο, ρητό και νόμιμο σκοπό και
(γ) συλλέγονται/καταγράφονται υπερβολικές, μη συναφείς και μη αναγκαίες εικόνες τρίτων προσώπων.
